Trong mọi lĩnh vực và ngành nghề, đều tồn tại các quy định và tiêu chuẩn để đảm bảo rằng công việc được thực hiện một cách trơn tru và an toàn nhất. Trong lĩnh vực kế toán, nguyên tắc kế toán là một khái niệm quan trọng. Trong bài viết này, thuvienketoan.net sẽ khám phá 7 nguyên tắc kế toán cơ bản mà mọi chuyên gia kế toán cần nắm vững.

1. Khái niệm của nguyên tắc kế toán

Nguyên tắc kế toán là tập hướng dẫn cơ bản, quy định và tiêu chuẩn mà mọi người làm kế toán phải tuân thủ và áp dụng vào công việc của họ. Các nguyên tắc này không ngừng được cải thiện để thích nghi với sự phát triển và đảm bảo hiệu quả cũng như lợi ích tối ưu cho người thực hiện.

Mục tiêu chính của các nguyên tắc kế toán là đảm bảo rằng các báo cáo tài chính là đầy đủ, trung thực, nhất quán và có thể so sánh thông tin tài chính giữa các công ty khác nhau. Điều này giúp các nhà đầu tư dễ dàng phân tích và rút ra thông tin từ báo cáo tài chính. Đồng thời, cũng giúp giảm thiểu tình trạng gian lận trong báo cáo tài chính.

Hiện tại, có 7 nguyên tắc kế toán cơ bản được thừa nhận mà mọi chuyên gia kế toán chuyên nghiệp cần nắm vững.

2. Tìm hiểu 7 nguyên tắc kế toán cơ bản cần nắm vững

7 nguyên tắc kế toán cơ bản có thể giúp các công ty thuận tiện trong việc ghi chép kế toán và lập báo cáo tài chính theo cơ sở những chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán. Đặc biệt nó sẽ giúp các kiểm toán viên đưa ra những lời khuyên thích hợp cho báo cáo tài chính, từ đó, người dùng có thể hiểu và đánh giá chính xác thông tin trên báo cáo tài chính.

1. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc Cơ sở dồn tích (Accrual basis)

Nguyên tắc này quy định việc ghi chép tài chính và kế toán liên quan đến tài sản, nợ phải trả, doanh thu, chi phí, và nguồn vốn sở hữu. Thông tin phải được ghi chép chi tiết ngay từ khi giao dịch xảy ra, không phụ thuộc vào thời điểm thực tế thu chi.

Báo cáo tài chính dựa trên nguyên tắc cơ sở dồn tích giúp người đọc hiểu rõ tình hình tài chính của công ty trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Nguyên tắc này cũng thúc đẩy ý thức về việc ghi chép ngay lập tức mọi giao dịch kinh tế, thay vì chờ đợi thời điểm thu chi thực tế.

2. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc hoạt động liên tục (Going concern)

3. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc giá gốc (Historical cost)

Theo nguyên tắc giá gốc, tài sản của công ty phải được ghi nhận dựa trên giá gốc, tức là số tiền mà công ty đã trả để sở hữu tài sản đó. Giá gốc được tính dựa trên số tiền hoặc giá trị tương đương với số tiền đã thanh toán, cần trả, hoặc theo giá trị hợp lý của tài sản tại thời điểm ghi nhận. Kế toán không được tự ý điều chỉnh giá gốc của tài sản trừ khi có quy định khác trong luật kế toán hoặc chuẩn mực kế toán.

4. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc phù hợp (Matching concept)

5. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc nhất quán (Consistency)

Nhất quán là yếu tố quan trọng trong một kỳ kế toán, đòi hỏi rằng công ty cần duy trì tính nhất quán giữa chính sách và phương pháp kế toán được áp dụng. Trong trường hợp có sự thay đổi trong một hoặc cả hai yếu tố này, cần phải cung cấp một phần thuyết minh hoặc giải trình trong báo cáo để nêu rõ lý do và tác động của sự thay đổi đó.

6. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc thận trọng (Prudence concept)

Nguyên tắc này đề xuất rằng kế toán viên cần thực hiện sự cân nhắc và đưa ra phán đoán cẩn thận để lập các ước tính kế toán trong bối cảnh không có sự chắc chắn. Thận trọng có nghĩa rằng không nên tạo ra các khoản dự phòng quá lớn, không nên đánh giá tài sản hoặc thu nhập cao hơn giá trị thực tế, cũng như không nên đánh giá chi phí hoặc nợ thấp hơn giá trị tài sản cần trả hoặc chi phí.

Doanh thu và thu nhập chỉ nên được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng tạo ra lợi ích kinh tế, tương tự, chi phí chỉ nên được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng phát sinh.

7. Nguyên tắc kế toán cơ bản – Nguyên tắc trọng yếu (Materiality concept)

Nguyên tắc trọng yếu thể hiện qua việc thông tin phụ thuộc vào sự quan trọng và tính chất của thông tin hoặc sai sót trong ngữ cảnh cụ thể. Khi có sự thiếu sót thông tin hoặc thông tin không đủ chính xác có thể dẫn đến sai sót trong báo cáo tài chính. Tính trọng yếu của thông tin cần được xem xét cả từ khía cạnh định tính và định lượng.

Bên cạnh đó, kế toán còn có thể áp dụng và tuân theo 5 nguyên tắc kế toán bổ sung sau đây trong quá trình hạch toán và lập báo cáo tài chính:

3. 5 nguyên tắc kế toán bổ sung

1. Nguyên tắc khách quan

Mọi báo cáo tài chính và tư liệu tài liệu của tổ chức hoặc doanh nghiệp cần dựa trên bằng chứng khách quan và đáng tin cậy. Sự áp dụng nguyên tắc khách quan không chỉ giúp trong quản lý mà còn thúc đẩy tính khách quan độc lập của bộ phận kế toán khi thực hiện việc lập báo cáo tài chính.

2. Nguyên tắc công khai

Báo cáo tài chính của một doanh nghiệp phải rõ ràng, dễ hiểu và bao gồm đầy đủ thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh và sản xuất của doanh nghiệp. Các báo cáo tài chính cần phải được công khai.

3. Thực thể kinh doanh

Thực thể kinh doanh bao gồm bất kỳ đơn vị kinh tế nào có tiềm năng và thực hiện các hoạt động kinh doanh về hàng hóa và dịch vụ. Tất cả các thực thể kinh doanh phải lập báo cáo và ghi chép theo nguyên tắc kế toán.

4. Thước đo tiền tệ

Tiền tệ là đơn vị đồng nhất để tính toán và ghi chép các giao dịch kinh tế. Kế toán sử dụng tiền tệ như một đơn vị đo lường cơ bản trong các báo cáo tài chính, chỉ ghi nhận những gì có thể được biểu hiện bằng tiền.

5. Kỳ kế toán